This is taken from the Translatum Journal http://www.translatum.gr/journal
by Ελένη Αντωνοπούλου
(The author is one of the professors at the University of Athens, English Language and Literature department. Her modules are always very amusing and challenging, ranging from Phonetics and Phonology to Translating Humour. The latter was probably the best module I've even taken in my life...we compared the originals and the translations of "Lady Windermere's Fan" by Oscar Wilde and other plays, up to the subtitling of Monty Python movies...and Naked Gun!)
PART A
A. Word level
William Legrand
New Orleans
Sullivan's Island
Charleston
South Carolina
Jupiter
Massa Will
Moultrie
Swammerdamm
Newfoundland
Solus
Scarabei
mile
feet
B. Above word level
Burdening the air
White as a goose
Vulgar notions
Scarabaeus caput hominis
Birds burn
Quotation
C. Grammatical equivalence
Punctuation (words in capitals, hyphenated words, incomplete words, and wide use of dashes)Tenses (rendering of Past Simple)
D. Cultural equivalence
Huguenot family
Sociolect - idiolect
PART B
1. Example
William Legrand
Sullivan
Charleston
Moultrie
Swammerdamm
South Carolina
New Orleans
Analysis Το πρόβλημα έγκειται στη μεταγραφή των ονομάτων καθώς δεν είμαστε σίγουροι για το σωστό τρόπο της γραφής και της εκφοράς τους. Έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε δύο τρόπους επίλυσης: την αρχή της αντιστρεψιμότητας μέσω της ορθογραφίας και την αρχή της απλογράφησης.
Rendering Ακολουθούμε την κατά το δυνατό πλησιέστερη ηχητική τους απόδοση και καταφεύγουμε στη μέθοδο της απλογράφησης όσον αφορά την ορθογραφία τους. Έτσι, έχουμε αντιστοίχως:
Γουίλιαμ Λεγκράν
Σάλιβαν
Τσάρλεστον
Μάουλτρι
Σβάμερνταμ
Για τα τοπωνύμια, όμως, South Carolina και New Orleans ακολουθούμε την τάση της εκσυγχρονιστικής περιόδου, σύμφωνα με τον Θ. Καρζή, κατά την οποία τα ξένα τοπωνύμια προσαρμόζονται στην ελληνική γλώσσα και παγιώνεται η χρήση τους. Συνεπώς, μεταφράζουμε ως εξής:
Νότια Καρολίνα και Νέα Ορλεάνη.
2. Example
"...three miles long."
"...a quarter of a mile."
"...fifteen or twenty feet..."
Analysis Οι αγγλοσαξονικές μονάδες μέτρησης μήκους στο πρωτότυπο κείμενο αποτελούν πρόβλημα καθώς ανήκουν σε σύστημα διαφορετικό από το δικό μας.
Rendering Επιλέγουμε τη λύση της μετατροπής των μονάδων μέτρησης στο σύστημα SI. Οπότε μεταφράζουμε ως εξής:
"...μήκος περίπου πέντε χιλιόμετρα".
"...τα τετρακόσια μέτρα ".
"...τέσσερα με έξι μέτρα".
3. Example"...as white as a goose..."
Analysis Η συγκεκριμένη παρομοίωση χρησιμοποιείται για να δείξει την άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο Λεγκράντ. Η κατά λέξη μετάφραση της παρομοίωσης δε θα είχε αποτέλεσμα στα ελληνικά γιατί εμείς δε χρησιμοποιούμε την αντίστοιχη παρομοίωση. Εντοπίζεται διαφορά σε πολιτιστικό επίπεδο.
Rendering H αντίστοιχη παρομοίωση που χρησιμοποιούμε στα ελληνικά για να δείξουμε την άσχημη εικόνα κάποιου, την αδιαθεσία του, είναι: "άσπρος σαν το πανί".
4. Example "Swamerdamm"
Analysis Η απλή αναφορά του κύριου αυτού ονόματος προκαλεί σύγχυση ως προς την ιδιότητά του και τη σχέση του με το κείμενο. Καθώς δεν πρόκειται για εξειδικευμένο κείμενο, οι πιθανότητες να γνωρίζει ο αναγνώστης την ιδιότητά του είναι ελάχιστες.
Rendering Αφού πρόκειται για λογοτεχνικό κείμενο και η ιδιότητα του ονόματος παίζει ρόλο στην κατανόηση της συγκεκριμένης πρότασης, επιλέγουμε να το ενισχύσουμε και να μεταφράσουμε ως: "...ο εντομολόγος Σβάμερνταμ".
5. Example "Huguenot family"
Analysis Πρόκειται για αναφορά πολιτιστικού - θρησκευτικού στοιχείου και σημαίνει "οικογένεια Ουγενότων".
Rendering Επιλέγουμε την ερμηνεία της λέξης "Ουγενότοι", δηλαδή "Γάλλοι προτεστάντες", για να διευκολύνουμε τον αναγνώστη να σχηματίσει ολοκληρωμένη εικόνα για την καταγωγή και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του Λεγκράν.
6. Example "William Legrand", "Jupiter"
Analysis Σύμφωνα με κριτικές για τον Edgar Allan Poe η επιλογή των δύο αυτών ονομάτων δεν είναι καθόλου τυχαία. Συγκεκριμένα, το "William Legrand" προκύπτει από την αυτούσια μεταφορά του ονόματος του αδερφού του Πόε (William Henry Leonard Poe) και το επίθετό του από το συνδυασμό των ονομάτων Edgar και Leonard. Όσον αφορά τον Jupiter, το όνομα συνδέεται με τον πλανήτη και το θεό Δία. Από την αστρονομία αντλεί την έννοια του μεγέθους-μεγαλείου και από τη μυθολογία την έννοια της προσφοράς. Άρα η επιλογή αυτού του ονόματος είναι συμβολική.
Rendering Για το πρώτο όνομα επιλέγουμε απλά να το μεταγράψουμε καθώς είναι αδύνατο να δείξουμε την προέλευσή του. Αντίθετα, το όνομα Jupiter επιλέγουμε να το μεταφράσουμε ως "Δίας" για να μεταφερθεί σωστά ο συμβολισμός του Πόε.
7. Example
a)" I verily believe that my ill looks alone saved me a flogging."
b)"...and flatter myself that I am not quite a blockhead" (Legrand)
c)"...but to what fortunate circumstance am I attribute the honor of a visit from you today?"(the narrator)
d)"Massa Will sat noffin at all aint de matter wid him--" (Jupiter)
Analysis
Η ιδιόλεκτος - κοινωνιόλεκτος του κάθε ήρωα αποτελεί μεταφραστική δυσκολία καθώς πρέπει τα λόγια του να αντικατοπτρίζουν το κοινωνικό και μορφωτικό του επίπεδο. Στα δύο πρώτα παραδείγματα εντοπίζεται ο συνδυασμός δύο διαφορετικών επιπέδων λόγου (high and low register).Το τρίτο παράδειγμα είναι ενδεικτικό του τρόπου ομιλίας του αφηγητή καθώς σε όλη την έκταση του κειμένου χρησιμοποιεί αρχαϊκές και λόγιες λέξεις και εκφράσεις υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Το τέταρτο παράδειγμα είναι ενδεικτικό του λόγου του υπηρέτη ο οποίος είναι ομοιόμορφος και χαμηλού επιπέδου σε όλη την έκταση του κειμένου.
Rendering
Συνεπώς, τα δύο πρώτα παραδείγματα μεταφράζονται ως εξής:"Εντόνως πιστεύω ότι η άσχημη όψη μου με γλίτωσε από το ξυλοφόρτωμα"."...δεν είμαι τόσο σκράπας".Αντίστοιχα το τρίτο παράδειγμα γίνεταi:"...αλλά σε ποια ευτυχή συγκυρία οφείλω την τιμή της επισκέψεώς σου";Και για το τελευταίο έχουμε:"... 'φέντη Γουίλ ντε λέει τίποτα τι έχει..."
8. Example"birds burn"
Analysis
Πρόκειται για παρήχηση του αρχικού συμφώνου "b"
Rendering
Διατηρούμε την παρήχηση επιλέγοντας τις λέξεις: "κότες", "καούν"
(you can find the rest of this study @ http://www.translatum.gr/journal/3/poe-greek-translation.htm)
Ελληνική Βιβλιογραφία
Καρζής , Θ. (1986) Τα σωστά ελληνικά, Αθήνα: Εκδόσεις Φιλλιπότη.Μπαμπινιώτης, Γ. (1998) Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα: Κέντρο Λεξικογραφίας.
Ξένη Βιβλιογραφία
Baker, Mona (1992) In Other Words, London: Routledge. Bassnett-McGuire, Susan (1980) Translation Studies, London and New York: Methuen.
International Dictionary of English (1995), Cambridge University Press. Newmark, Peter (1981) Approaches to Translation, Oxford: Pergamon Press. —— (1988)
A Textbook of Translation, London: Prentice Hall.
The Oxford English Reference Dictionary (1996), Oxford University Press.
The Complete Tales and Poems of Edgar Allan Poe (Penguin Classics)Συνδέσεις
Βιβλιογραφία Μετάφρασης από το Translatum
Μεταφρασμένη ποίηση από το Translatum Έργα του Poe σε ηλεκτρονικά κείμενα Το ηλεκτρονικό κείμενο του The Gold Bug (Ο Χρυσός Σκαραβαίος)
© Copyright 2003 Translatum Journal and the AuthorURL: http://www.translatum.gr/journal
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου